Urinarni kateteri predstavljaju medicinsko sredstvo koje se koristi za drenažu urina kod pacijenata koji ne mogu spontano da prazne mokraćnu bešiku. Plasiranje i redovna zamena urinarnih katetera ključni su aspekti medicinske nege za određene kategorije pacijenata.

Urinarni kateteri se najčešće plasiraju kod pacijenata sa sledećim stanjima:

• Akutna ili hronična retencija urina – Nemogućnost pražnjenja bešike zbog obstrukcije ili neuroloških poremećaja.
• Postoperativni period – Nakon određenih hirurških intervencija (npr. operacije na mokraćnom sistemu ili trbušnoj duplji).
• Teško pokretni ili nepokretni pacijenti – Osobe sa ozbiljnim povredama kičmene moždine, invaliditetom ili u terminalnim fazama bolesti.
• Kontrola diureze – Kod kritično obolelih pacijenata gde je praćenje količine izlučenog urina od presudne važnosti.

Redovna zamena urinarnih katetera je od presudnog značaja kako bi se smanjio rizik od komplikacija, kao što su:

• Infekcije urinarnog trakta (UTI) – Najčešća komplikacija koja nastaje usled prisustva stranog tela u mokraćnom sistemu.
• Formiranje kamena u bešici – Usled dugotrajnog prisustva katetera.
• Blokade katetera – Nastaju zbog nakupljanja sedimenta ili formiranja biofilma.
• Oštećenja sluzokože mokraćnog kanala – U slučaju nepravilne manipulacije ili produženog korišćenja istog katetera.

Medicinski standardi preporučuju redovnu zamenu katetera, čija učestalost zavisi od vrste katetera, zdravstvenog stanja pacijenta i saveta lekara.

Prilikom plasiranja i zamene urinarnih katetera, treba obratiti pažnju na sledeće:

• Sterilne uslove – Neophodno je raditi u sterilnim uslovima kako bi se smanjio rizik od infekcije.
• Odgovarajuću veličinu katetera – Izbor odgovarajućeg katetera prema anatomskim karakteristikama i potrebama pacijenta.
• Pravilnu tehniku plasiranja – Važno je izbegavati povrede ili iritacije mokraćnih puteva.
• Komunikaciju sa pacijentom – Informisati pacijenta o postupku, potencijalnim neprijatnostima i potrebnoj higijeni.

Angažovanje stručne terenske medicinske sestre za plasiranje i zamenu urinarnih katetera kod kuće nudi brojne prednosti:

• Komfor pacijenta – Postupak se obavlja u poznatom i prijatnom okruženju, čime se smanjuje stres.
• Individualni pristup – Medicinska sestra može prilagoditi negu specifičnim potrebama pacijenta.
• Smanjenje rizika od infekcija – Izbegavanjem poseta bolnicama smanjuje se izloženost bolničkim infekcijama.
• Ušteda vremena i sredstava – Pacijent i porodica štede vreme i novac na transportu.
• Kontinuirana edukacija – Medicinska sestra pruža savete o higijeni, prepoznavanju znakova komplikacija i pravilnoj nezi katetera.

Plasiranje i zamena urinarnih katetera su od suštinskog značaja za zdravlje i dobrobit pacijenata kojima je to potrebno. Redovna zamena, uz pravilnu tehniku i higijenu, ključna je za prevenciju komplikacija. Angažovanje terenske sestre za obavljanje ovih postupaka kod kuće donosi dodatni nivo komfora, sigurnosti i kvaliteta života pacijenata.